MIORY
Chodźko Borejko Jan, opis z roku 1830
Miasteczko to obywatelskie, położone w powiecie dziśnieńskim, przed
dwoma laty przeszło z guberni mińskiej do wileńskiej. Oddalone jest od
miasta gubernialnego Wilna o 24 mile, od diecezjalnego Mińska o 33, od
powiatowego Dzisny o siedem.
Majętność ta należy dziedzicznie do książąt Światopełków-Mirskich.
Sebastian Światopełk-Mirski w swoim miasteczku dziedzicznym Miory w 1641
roku wystawił kościół parafialny dla rzymskokatolickiego obrządku, a
jego następcy, Michał, Władysław i Kazimierz w 1693 roku nadali temuż
kościołowi fundusz.
Fundusz ten składał się, z:
1. Jednej włóki ziemi,
włóka = 30 morgów = 16.7928 ha przypis Redakcja Portalu, na której znajdują się kościół, plebania, szpital i budynki gospodarcze z ogrodami i polem uprawnym,
2. Folwarku Leszczyłowo, położonego w guberni witebskiej, w powiecie
dryssieńskim, w odległości trzech mil od Mior, z osadą włościan, liczącą
160 mężczyzn zapisanych do rewizji i niemałym obszarem ziemi.
Użytkownikami tego funduszu byli pierwotnie trzej zakonnicy reguły św.
Augustyna, później oddany został świeckiemu proboszczowi, który spełniał
obowiązki parafialne po przejściu prowincji położonych za Dźwiną pod
berło Rosji, a tym samym po rozdzieleniu kościoła od funduszu, tym
bardziej, że i przejazd przez nowo wytyczoną granicę czasowo był
utrudniony. Przebywający wówczas w folwarku Leszczyłowo proboszcz
miorski, ks. Ludwik Mirski, zbudowawszy przy tym folwarku kaplicę, tutaj
na stałe zamieszkał, przesyłając część dochodów na utrzymanie kościoła i
kapłana w Miorach.
W następnym okresie na mocy rozporządzenia metropolity Siestrzeńcewicza
zabroniono utrzymywania stosunków z kościołem i parafią leżącymi za
kordonem, całkowity więc dochód z folwarku był korzyścią mieszkającego w
nim proboszcza. Zubożony fundusz parafialny pozostał tylko przy jednej
włóce ziemi, nie miał nawet żadnych pieniężnych legatów, które by ten
niedostatek złagodziły.
Wystawiony z drzewa kościół powiększony został w roku 1781 przez
dostawienie nowej jego części. Wtedy to też dokonano pewnych remontów,
jak na przykład zrobiono podmurowanie, zastosowano opierzenie i pokryto
tę budowlę odpowiednio, zabezpieczając tym samym na przyszłość. Podobnie
wznosząca się nad naczelną ścianą wysoka wieża została odnowiona
pomalowana pod pokost i pokryta blachą.
Kościół liczy 30 łokci długości, 12 szerokości; pod nim rozciągają się
dwie murowane piwnice. Wewnątrz znajduje się pięć ołtarzy.
Wielki, przypominający snycerską rzeźbę, malowany i złocony, zawiera
obraz Trójcy Przenajświętszej, szczególnie pięknego pędzla; w bocznych,
wykonanych podobnie, umieszczone są obrazy: Matki Bożej, ozdobiony
srebrną szatą i złoconymi koronami; św. Tekli, malowidło również
zwracające uwagę swoim pięknem; statua Chrystusa, z palmą w ręku,
okrytego błękitna szatą; Jego głowę otaczają złociste promienie;
ostatnim obrazem w kolejności jest wizerunek św. Jana Nepomucena.
Zakrystia w srebro i inne sprzęty jest zaopatrzona przyzwoicie.
Bractwo różańca św., działające niegdyś w tym kościele, w czasie wizyty metropolitalnej już nie istniało.
Szpital stanowi osobny, drewniany dom, pokryty słomą.
Proboszcz, mimo tak szczupłego funduszu, bo przynoszącego zaledwie r.s.
50 dochodu rocznie, utrzymywał komendarza i organistę, wypełniając
przykładnie posługę wśród parafian; z powodu straty folwarku nie mogły
tylko dojść do skutku obligacje wyznaczone przez fundusz, to jest dwie
msze św. tygodniowo.
W obrębie parafii miorskiej istnieje pięć kaplic, mianowicie, w: -
Kamieńpolu, - przy Świętej Wodzie, - Miorach, - Kociłowie, - Szczałnie
wszystkie one, nie opatrzone funduszem ani indultami, nie przynoszą
parafianom religijnej korzyści.
Drewniane zabudowania plebanii chyliły się ku ruinie; o ile nie uzyskają
odpowiedniej pomocy, zniszczą się zupełnie; reszta budowli
gospodarskich jest w dobrym stanie.
Biblioteka funduszowa składała się z 50 tomów.
Kościół miorski słynie w odległych nawet okolicach z odprawiania tutaj z
pomocą kapłanów z sąsiednich parafii czterdziestogodzinnego
nabożeństwa, z kazaniami i naukami, wiodącymi do poprawy życia
chrześcijańskiego. W tym czasie gromadzi się tu znaczna liczba wiernych.
Parafia miorska ma najbliższy kościół rzymskokatolicki parafialny w Pohoście, oddalonym od niej o dwie mile.
Zamieszkująca ją ludność wyznania rzymskokatolickiego, spisana w 1842 roku, stanowiła 3 410 osób.
Kościół miorski zaliczony został do klasy IV. Proboszcz odbiera roczną
wypłatę ze skarbu wysokości r.s. 275 i ma na swój użytek wydzieloną
ziemię o wartości 30 dziesięcin.